Video oyunlar, çizgi romanlar, mobil oyunlar ve oyun konsolları artık sadece çocuklara hitap eden, sadece eğlenceli vakit geçirmeye çalışılan araçlar değil. Günümüzde pek çok yetişkinde bu dünyaya dahil olmuş ve kendilerine yepyeni bir kültür yaratmış durumda.
Her geçen gün daha da yaygınlaşan bu oyunlar hem senaryoları, hem de yan ürünleriyle oldukça büyük bir pazar oluşturuyorlar. Hem yazılı, hem de dijital dünyada gittikçe yaygınlaşan video oyunları ve çizgi romanlar pek çok çevirmen için de oldukça yeni bir tecrübe olarak karşımıza çıkıyor.
Video oyunlara, çizgi romanlara artık pek çok dilde erişmek mümkün. Peki ya bu metinlerin çevirileri esnasında ne gibi hususlara dikkat etmek gerekiyor?
Çeviride Yerellik
Elbette en temel vurgu yerellik kavramına olmalıdır. Çünkü her türlü çeviride olduğu gibi çeviri metninin ana diline ve o metnin ait olduğu kültüre bağlı kalınması oldukça önemlidir.
Aynı zamanda eğer çevirilen metnin ait olduğu kültüre dair izlere çevirilecek olan dilde kolaylıkla erişilemiyorsa çevirmenin bu konuyla ilgili ciddi çalışmalar yapması gerekmektedir.
Elinizdeki Metni İyi Tanıyın
İyi bir çeviri yapmanın sırrı sadece çeviri metninin dilini bilmekte saklı değildir. Aynı zamanda çevirisi yapılacak metnin çok iyi bir şekilde tanınması gerekir.
Konu video oyunlar, çizgi romanlar olduğunda bu işin yepyeni bir boyutu karşımıza çıkar. Bu eserler kendilerine özgü evrenlere ve değerlere sahiptir. Bu nedenle bu esereler daha önce hiç adı duyulmamış canlılara, dilin zenginliğiyle yaratılmış metaforlara, gerçekte var olmayan kelimelere ev sahipliği yaparlar.
Çevirmenin bu evreni tanıması ve bu evrenin kültürünü doğru bir şekilde analiz etmesi oldukça önemlidir.
Başarılı Bir Örnek: Harry Potter Serisi
Buna en güzel örnek tüm dünyada hızla yayılmayı başaran Harry Potter serisi olacaktır. Seride pek çok yeni kelime ve terim kullanılmakta. Ancak çevirilerin oldukça başarılı olması sayesinde bu kelimeler farklı dillerde çok güzel karşılıklar almayı başarmışlardır.
Argo, Cinsellik ve Toplumsal Hassasiyetler
Metinle ilgili detaylı inceleme yapılırken en çok dikkat edilmesi gereken unsurlardan biri de kullanılan argo kelimelerdir. Argo kelimeler her dilde farklılaşan oldukça öznel kullanımlara sahiplerdir.
Üzülerek söylüyoruz ki, özellikle video oyunlarda argo kelimelere, özellikle cinsel temalı rahatsız edici, toplumsal hassasiyetleri rahatsız eden söylemlere çok sık yer verilmektedir. Çevirmenlerinde bu kelimelerin çevirilerinde oldukça dikkatli olması gerekmektedir.
Anlatım Dili Zarar Görmemeli
Argo kullanımına özen gösterilmesi, yerel değerlerin korunması, toplumsal hassasiyetlere karşı dikkatli olunması, evrenin iyi bir şekilde tanınması…
Tüm bu bileşenlere dikkat edilerek yapılan bir çevirinin taşıdığı en önemli risk anlatım dilinin zarar görme ihtimalidir. Pek çok kriter bir araya getirilmeye çalışırken metin özünü kaybedebilir, ve mevcut anlatım dili zarar görebilir.
Bu nedenle çevirmenlere oldukça fazla iş düşmektedir. Peki çevirmenler bu riskten kendilerini nasıl korurlar?
1.Örnek Çalışmaları İnceleyin
Daha önce çevirilmiş benzer metinleri incelemek sizi bu konuda oldukça donanımlı hale getirecektir. Benzer çevirileri incelemek kafanızda ne yapmanız gerektiğine dair bir çerçeve oluşturacaktır.
2.Eğer Bir Seriyse, Bütün Seriyi Okuyun
Diyelim ki bir video oyun serisinin üçüncüsünü çevirmek sizin ellerinize bırakıldı. Bu durumda kesinlikle serinin ilk iki oyununu da incelemeli ve bu video oyunların çevirilerinin nasıl yapıldığını incelemelisiniz.
3.Özel Terimleri Listeleyin
Çeviri metinine özgü özel terimleri çeviriye başlamadan önce ayrıca listeleyin ve bu terimlerin nasıl çevirilebileceğine dair detaylı bir çalışma yürütün.
This post is also available in: Türkçe