En Sık Karşılaştığımız Soruları Sizler İçin Derledik
Çeviri bir dilden diğerine yapılırken sözlü ve yazılı olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Başlıca yazılı çeviri çeşitleri ticari, akademik, sanatsal-edebi, hukuki, kitap, katolog, broşür ve web tercümedir. Ticari dökümanlar, sözleşmeler, finans işlemleri, ihaleler ve uluslar arası taahhütlerticari tercüme yapılacak belgelerdir. Akademik çeviri ise tez ve araştırma belgeleri üzerine yapılırken hukuki tercüme mahkeme kararları, vekaletnema, patent işlemleri, kanun ve yönetmelikler üzerine yapılmaktadır. Sözlü çeviri çeşitleri ise ardıl, simultane, riley, retul, pivot, şeval, asimetrik ve fısıldayarak yapılan çevirilerdir. Önce konuşmacı konuşmasını tamamlayıp sonra tercümanın yaptığı çeviri türü olan ardıl çeviri genellikle iş yemeklerinde tercih edilmektedir. Simultane çeviri ise konuşmacıyla eş zamanlı olarak aynı anda çevirisinin yapılmasıdır. Retur çeviri çok fazla yaygın olmayan dillerden yaygın olan dillere çeviri yaparken kullanılmaktadır.
Çeviriye başlamadan önce çevrilecek metin ve konu incelenmeli, gerekli ise terminoloji oluşturulmalıdır. Böylelikle çeviri hem hızlı, hem de doğru ve tutarlı bir şekilde yapılabilecektir. Metnin içeriği mümkün olduğunca yorumsuz olarak anlatılmalıdır. Aynı zamanda orijinal metin mutlaka anlam kaybına uğramadan eksiksiz bir şekilde hedef dile çevrilmelidir. Anlaşılabilirliği kolaylaştırmak için çeviride cümlelerin kısa ve öz olmasına özen gösterilmelidir. Tercümeler, tamamlanmış çevirinin ilgili editörlerce baştan sona okunarak eksik ya da hatalı yerlerin düzeltilmesi şeklinde sonlandırılmalıdır.
Bir yazılı metni ya da sözü başka bir dile çevirirken dikkat edilmesi gereken en temel nokta cümlenin anlam ve bütünlüğünün bozulmadan yeniden ifade edilmesidir. Gramer kurallarına uyarak belirtilen duygu ve düşünce net bir şekilde ifade edilmelidir. Çeviri yaparken neyin vurgulanmak istenilmesine göre değişik yöntemler kullanılmaktadır. Birebir tercümede kelime kelime tercüme yapılarak içerik bir bütün olarak diğer dile aktarılır. Özellikle tekerleme, reklam ve sloganlarda sesler ve ritim anlamdan daha önemlidir. Bu nedenle yapının içerikten önemli olduğu yerlerde yapısal çeviri uygulanır. Verilmek istenen mesaj ve vurgulanan cümlenin net bir şekilde belirtilmesi istenildiğinde ise iletişimsel çeviri uygulanırken içeriğin daha önemli olduğu resmi belgelerin tercümesinde ise anlamsal çeviri yapılması gereklidir.
Çeviri yapılırken cümle cümle çevirmeye başlamadan önce metin sonuna kadar okunarak konu anlaşılmalıdır. Çevirisi yapılacak belge resmi, hukuki, edebi ya da öznel bir metin mi tespit edilmelidir. Çeviri yapılırken dikkat edilecek en önemli konu anlatılmak istenen konunun net bir şekilde ifade edilmesidir. Cümle eksiksiz bir şekilde tam karşılığı belirtilmelidir. Okuyucunun anlayabilmesi açısından gerekli görülen yerlerde maddeler halinde de anlatılabilir. Çok sık ‘ve-veya-ya da’ gibi bağlama sözcükleri kullanmak yerine kısa cümleler kullanılarak anlam karışıklığından uzak durulmalıdır. Türk Dil Kurumu’nun imla klavuzundan yararlanılmalı yanlış veya başka anlamlar ifade eden terimler kullanılmaktan kaçınılmalıdır. Çeviri tamamlandıktan sonra baştan sona kadar metin okunarak yapılan hatalar veya eksiklikler düzeltilmelidir.
Yeminli tercüman tarafından yapılan yeminli tercüme yapılırken belgede yazılan bilgiler aynen olduğu gibi çevirilir. Tercümenın kendi yorumunu katmadığı bu çeviri işlemi bittikten sonra yeminli tercüman tercüme yaptığı dilin aslına uygun olduğuna dair onaylayarak kaşesini vurarak adını soyadını veimzasını atmaktadır. Konusunda uzman çevirmenler tarafından yapılan yeminli tercümeler uzman editörler tarafından kontrol edildikten sonra noterin onayına sunulur. Başlıca yeminli tercüme gerektiren belgeler arasında nüfus cüzdanı, pasaport, evlilik cüzdanı, ihale evrakları, sözleşme, banka evrakları, katalogi reklam ve borşür gibi pazarlama belgeleri, ruhsat varyantasyon belgeleri, prospektüs, hisse senedi, yıllık raporlama belgesi, vekaletname, mahkeme kararları, boşanma belgesi, sözleşmeler gibi her türlü resmi evrak yer alır.
Bir hukuki belgenin bir dilden diğerine hukuki çeviri yapılırken kanunlar dahilinde yapılması oldukça önemlidir. Her ülkenin bağlı olduğu hukuk farklı olduğundan çeviri yapılırken o ülkenin hukuk kuralları dikkate elınması gereklidir. Avukatlara ve hukuk büroları yeminli tercüman ve noter tastikli tercümana ihtiyaç duyarlar. Başlıca hukuki çeviri hizmetleri arasında mahkeme kararları, hukuki yazışmalar, kanun ve yönetmelikler, kullanım klavuzları, patent başvuruları, sözleşmeler, vekaletname, beyannameler, mahkeme evrakları, lisanslar, boşanma belgeleri, evlilik cüzdanları ve nüfus kayıt örnekleri, ehliyet, diploma, boşanma belgeleri, muvafakatnameler, ihtarname, vasiyetnameler, tapular ve AB mevzuatları yer alır. Çevirisi yapılmak istenen resmi evraklarda kullanılan teknik terimler ve çevirisi yapılacak olan ülkenin hukuk kuralları dikkate alınrak en doğru bir şekilde tercümesi yapılmaktadır.
Özellikle konferans, senpozyum, seminer, kongre, canlı TV programları ve canlı yayınlarda kullanılan simultane çeviri konuşmacıyla eş zamanlı olarak istenilen dile çeviri yapılmaktadır. Birden fazla dil kullanılan toplantılarda kullanılan en iyi iletişim yöntemidir. Yapılan organizasyolarda birden fazla dile aynı anda çeviri yapılmasını sağladığından zamandan tasarruf sağlar. Mikrofon ve kulaklık olan bir kabin içerisinde bulunan tercüman konuşmacının söylediklerini aynı anda dinleyicilere aktarır. Tercümanın hata yapma riskinin bulunmaması nedeniyle oldukça zor bir iştir. Tercüman bir yandan kulaklıkla dinlediği sözcükleri istenilen dile çevirirken diğer yandan dinleyiciye mikrofon yardımıyla aktarır. Dinleyici kulaklık sayesinde tercümanın söylediklerini dinler. Simultane çeviri özellikle Uluslararası etkinliklerde aynı anda birçok dile çeviri yapılması açısından büyük önem taşır.
Dil bilgisinin yanı sıra uzmanlık gerektiren teknik çeviri genellikle ilaçların prospektüslerinde veya cihazların kullanım klavuzlarında kullanılmaktadır. Tercüme yapacak kişinin gramer bilgisinin yanında terminoloji ilsinin de olması gerekli olduğu için diğer çeviri türlerine göre daha zordur. Özellikle yurt dışında üretilmiş ilaç veya cihazların kullanım klavuzlarının çevirisi yapılırken yapılan yanlışlıklar kullanıcının hata yapmasına ve cihazların bozulmasına neden olmaktadır. Teknik çeviri yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta okuyucunun anlayabileceği kadar cümlelerin açık bir şekilde ifade edilmesidir. Bunun için tercüman konuları madde madde sıralaması hem çevirmenin hem de okuyucunun işini kolaylaştıracaktır. Ayrıca çeviri yaparken okuyucunun daha net anlayabilmesi için ‘ve-veya’ sözcüklerinin kullanılmamasına dikkat
edilmelidir.
Bir sözün, aslına uygun bir şekilde, anlamını bozmadan başka bir dile aktarılması anlamına gelmektedir. Tercüme, yazılı ve sözlü olmak üzere ikiye ayrılır. Yazılı tercümede yoruma açık olan ve olmayan metinler çevrilir. Yoruma açık olmayan evraklara mahkeme kararları, resmi evraklar örnek gösterile bilinirken, yorum katılabilecek metinlere ise kitap çevirileri, kullanma kılavuzları örnek verilebilir. Sözlü tercüme de esas itibarı ile ardıl (konsekütif) ve eşzamanlı (simültane) tercüme olarak ikiye ayrılır. Bu tercüme türlerinin de çeşitli alt grupları vardır, ardıl tercümeye konferans tercümanlığı, sahne tercümanlığı, Refakat tercümanlığı, ; Simultane tercümeye ise kabin tercümanlığı, örnek teşkil eder.
Noter tarafından hazırlanan belgeye sahip olan yeminli tercüman resmi evrakların çevirisini yaptıktan sonra imzasını ve kaşesini atmaktadır. Kaşesiyle yaptığı çevirilerin yorumsuz bir şekilde olduğu aktarıldığını belirtmektedir. Yeminli tercüman olmak için başvuru yaptıktan sonra noterin hazırladığı yemin zaptına sahip olunması gereklidir. Önemli evrakların çevirisi bu tercümanlar tarafından yapıldıktan sonra noter tarafından onaylanır. Yeminsiz tercüman ise yaptıkları çevirlere kendi yorumlarını katabilirler. Ayrıca resmi evraklar üzerine imza ve kaşe atmazlar. Yeminli tercümanlar tarafından çeviri yapılması zorunlu olan başlıca evraklar arasında nüfus cüzdanı, evlilik cüzdanı, pasaport, boşanma evrakı, mahkeme kararları, vasiyetname, akademik derece, diploma, vatandaşlık belgesi, evlat edinme belgesi gibi evraklar yer alır.
Sürekli artan tercüman sayımız, tecrübeli ve eğitimli personelimiz, teknolojik yeniliklere açık dinamik yapımız ile uluslararası standartlarda bir çeviri şirketiz. Alanında uzman tercümanlarımız ile yeminli tercüme ve ardıl tercüme alanında uygun fiyata kaliteli tercüme hizmeti sunmaktayız.
Sözlü tercüme, ardıl (konsekütif) ve eşzamanlı (simultane) olarak iki gruba ayrılır. Simultane tercümede tercüman özel kabin içerisinde kulaklık ve mikrofon kullanarak konuşmacı ile tercüme arasında en fazla on saniye fark olacak şekilde çeviriyi eşzamanlı olarak gerçekleştirir. Ardıl tercümeye nazaran bu çeviri türünde en önemli, etken zamanın en verimli şekilde kullanılmasıdır. Bunun yanı sıra simultane tercümede teknik ekipman zorunludur.
Sözlü tercüme, ardıl (konsekütif) ve eşzamanlı (simultane) olarak iki gruba ayrılır. Ardıl tercümede konuşmacı ve tercüman dönüşümlü olarak konuşurlar. Bu tercüme şekli genelde iş yemeklerinde, ticari görüşmelerde, birebir görüşmelerde, az katılımlı seminerlerde, eğitim etkinliklerinde tercih edilir ve genelde teknik ekipmana ihtiyaç duyulmaz.
Simültane (eşzamanlı) tercüme, özellikle konferans, sempozyum, seminer, kongre gibi büyük etkinliklerde, çok dilli uluslararası etkinliklerde ve canlı yayınlarda tercih edilen bir tercüme şeklidir. Tercüme, konuşmacı ile eş zamanlı olarak gerçekleşir. Aynı anda birden fazla dile çeviri yapılması mümkündür. Bu tercüme türünde zaman en verimli şekilde kullanılır. Bu tür etkinliklerde tercüman veya tercümanlar kendilerini toplantı ortamından fiziksel olarak ayıran kabinlerde oturur. Konuşmacının sesini kulaklıktan duyar ve çeviriyi mikron vasıtasıyla dinleyenlere aktarır. En zor tercüme türüdür. Bu nedenle sadece bu konuda üst düzey eğitim almış, deneyimli tercümanlar bu görevi layıkıyla yerine getirebilirler. Bu tercüme türü için kapsamlı teknik ekipman gerekir. Tercüman kabini, kabin içi teknik donanım, ses ve görüntü sistemleri, dinleyiciler için telsiz kulaklıklar, yaka mikrofonları, yansıtıcılar vs. bu çeviri türünün olmazsa olmazlarındandır.
Yeminli tercüman olmak isteyen kişi, ilgili dili bildiğini ispatlayan belgeleri ile notere başvurur. Evrakları yeterli gören noter, ilgili tercümana bir yemin zaptı hazırlar. Yemin zaptı, sadece ilgili noterliğe özeldir ve başka bir noterde geçerli sayılmaz. Bu nedenle tercüme büroları sadece tercümanlarının yemin zaptı bulunan noterler ile çalışabilirler. Noter tasdiki ancak bu tür yeminli bir tercümanın imzası ile mümkündür.
Doküman yeminli tercüman tarafından ana dilden hedef dile çevirisi yapılır. Doküman yeminli tercüman tarafından imzalanır. Yeminli tercüman bu imza ile tercümenin aslına uygun ve doğru olarak tercüme edilmiş olduğunu belirtir. Yeminli tercüman tarafından imzalanan doküman daha sonra Tercümanın yemin zaptı bulunan noterlik tarafından onaylanır. Noterlik tarafından onaylanan çeviri işlemine yeminli tercüme denmektedir.
Yemini bulunmayan tercümanlar, genelde uzun yıllar sahip oldukları lisanın kullanıldığı ülkede yaşamış ve eğitim görmüş mütercim tercümanlık mezunu olmayan, deneyim sahibi kişilerdir. Yani, yemin tutanağı varsa tercüman iyi, yoksa iyi değildir gibi bir düz mantık yürütülemez. Yemin zaptı, tercümanın kYazılı çeviri talepleri ağırlıklı olarak ticari, akademik, edebi, hukuki, siyasi ve tıp alanlarına aittir. Burada sözleşmeler, kullanma kılavuzları, şartnameler, ihale evrakları, teknik ve tıbbi metinler tercümesi istenen evraklara örnektir. Tezler, makaleler, kitap çevirileri, mahkeme dosyaları, patent başvuruları, kanun çevirileri de aynı şekilde sıkça karşılaştığımız diğer evraklardandıralitesi hakkında bir ifade değerine sahip değildir. Mesleki yeterlilik açısından her ikisi eşdeğerdir.
Yazılı çeviri talepleri ağırlıklı olarak ticari, akademik, edebi, hukuki, siyasi ve tıp alanlarına aittir. Burada sözleşmeler, kullanma kılavuzları, şartnameler, ihale evrakları, teknik ve tıbbi metinler tercümesi istenen evraklara örnektir. Tezler, makaleler, kitap çevirileri, mahkeme dosyaları, patent başvuruları, kanun çevirileri de aynı şekilde sıkça karşılaştığımız diğer evraklardandır.
Dikkat edilmesi gereken en temel nokta, çevirisi istenilen metnin konusuna hakim tercümana yönlendirmesidir. Çünkü cümlenin anlam ve bütünlüğünün bozulmadan hedef dilde ifade edilmesi tercüme işinin temelini oluşturur. Ancak, bir mahkeme kararını çevirecek tercümanın hukuk terimlerine aşinalığı ne kadar zorunlu ise, tekerleme, reklam ve sloganların çevirisinde görevlendirilecek tercümanın da ilgili ülkelerin kültürünü ve sosyal değerlerini yakından biliyor olması bir o kadar zorunludur. İlkinde, hukuk alanında deneyim sahibi olup tercümeye yorum katmadan yapılacak bir çeviri gerekliyken, ikincisinde ses uyumu, kafiye ve tonlama ön plana çıkabilmekte, tercümanın hangi ses tonu ile neyin kastedildiğini, neye işaret edildiğini biliyor olması kaçınılmazdır. Bu durumda cümle anlamını verebilmek bir şey ifade etmeyecek, kısmen yerelleştirme çalışmasının da çeviriye dâhil edilmesi gerekecektir.
Çevriye başlamadan önce metin sonuna kadar okunarak konu anlaşılmalıdır. Varsa yardımcı kaynaklar önceden tespit edilmelidir. Yapılan bu ön çalışma hedef dili doğru anlayabilmek için son derece önemlidir. Bunların yanında, tercümana rahat bir çalışma ortamının sağlanması, teknik imkân ve kaynakların sunulması da son derece önemlidir.
Türkiye'de resmi dairelere sunulacak evrakların neredeyse tamamının noter tasdiki gereklidir. Ağırlıklı olarak pasaport, nüfus cüzdanı, ehliyet, diploma, aile cüzdanı, mahkeme kararı, vekâletname, muvafakat name gibi resmi evraklar ile ihale makamına bağlı olarak, zaman zaman ihale dosyaları da noter tasdikinden geçerler.
Aynı şekilde, birçok yabancı ülke de yurtdışında ibraz edilecek bir belgenin noter tasdikinin yapılmış olmasını şart koşar. Bu durumda evrak tercüme edildikten sonra yeminli tercüman tarafından imzalanır ve kaşelenir, tasdik için ilgili noterliğe sunulur.
Yeminli tercüman tarafından çevirisi yapılarak imza altına alınan evrak noterlik makamına onaya gönderilir.
Aslında noter sadece bu çeviriyi yapan tercümanı onaylar. Noter tasdiki metne şamil değildir. Yani tercümenin doğruluğunu değil, çeviriyi yapan tercümanın kendisinde yemin zaptı olan bir tercüman tarafından yapıldığını tasdik eder.
Hukuk, en çok çeviriye ihtiyaç duyulan alanlardan bir tanesidir. Gittikçe küçülen dünyada, bir ilke mahkemesi tarafından alınan bir kararın, diğer bir veya birden fazla ülkede uygulanması gerekli olabilmektedir. Yabancı ülke kararının mahkeme tarafından tanınması için bunların yabancı dilden ilgili ülke diline çevrilmesi zorunludur. Bu tür evraklar genelde yeminli tercümanlar tarafından, özelde ise hukuk bilgisi üst düzey olan ve hukuk terminolojisine aşina yeminli tercümanlar tarafından çevrilir.
Her dereceden mahkeme kararları, ihtarnameler, veraset ilamları, icra takip dosyaları, tapular, hukuki yazışmalar, kanun ve yönetmelikler, patent başvuruları, sözleşmeler, vekâletnameler, beyannameler, lisanslar, boşanma belgeleri bunlara örnek teşkil eder.
Simültane (eşzamanlı) tercüme, özellikle konferans, sempozyum, seminer, kongre gibi büyük etkinliklerde, çok dilli uluslararası etkinliklerde ve canlı yayınlarda tercih edilen bir tercüme şeklidir. Tercüme, konuşmacı ile eş zamanlı olarak gerçekleşir. Aynı anda birden fazla dile çeviri yapılması mümkündür. Bu tercüme türünde zaman en verimli şekilde kullanılır. Bu tür etkinliklerde tercüman veya tercümanlar kendilerini toplantı ortamından fiziksel olarak ayıran kabinlerde oturur. Konuşmacının sesini kulaklıktan duyar ve çeviriyi mikron vasıtasıyla dinleyenlere aktarır. En zor tercüme türüdür. Bu nedenle sadece bu konuda üst düzey eğitim almış, deneyimli tercümanlar bu görevi layıkıyla yerine getirebilirler. Bu tercüme türü için kapsamlı teknik ekipman gerekir. Tercüman kabini, kabin içi teknik donanım, ses ve görüntü sistemleri, dinleyiciler için telsiz kulaklıklar, yaka mikrofonları, yansıtıcılar vs. bu çeviri türünün olmazsa olmazlarındandır.
Teknik tercüme, dil bilgisinin yanı sıra konu bilgisini de gerektirir. İlaç prospektüsleri, cihaz/makine kullanım kılavuzları, patent tarifleri gibi belgelerin çevirisi bu kategoriye dahildir. Yüksek konu bilgisi gerektirdiğinden zor ve zaman alıcı bir çeviri türüdür. Olağan üstü dikkat ve hassasiyet gerektirir. Teknik çeviri yapılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, yoruma açık olmayan net ifadelerde bulunmaktır. Anlam karmaşası yaratabilecek çok uzun cümle kurmaktan kaçınılması gereken bir çeviri türüdür.
