Profesyonel bir çevirmen olmak için sahip olmanız gereken yetenekleri biliyor musunuz?
Çeviri konusunda gerçekten donanımlı mısınız?
Sahip olmanız gereken başka ne tür yetenekler var?
Bu yazımızda profesyonel bir çevirmen olmak için sahip olunması gereken 3 temel beceriden bahsedeceğiz. Bu sayede siz de kendinizi geliştirme yolunda bu tavsiyelerden istifade edebilirsiniz.
1. Çeviri Becerileri
Elbette başarılı bir çevirmen olmak için çeviri becerilerinizin yüksek olması gerekir.
İyi çeviri yapabilmek için de kaynak ve hedef dilleri çok iyi bilmeniz, uzmanlık alanınızdaki terminolojiye hakim olmanız, faaliyet gösterdiğiniz alanlarda ve dillerde derin bir bilgi birikimine sahip olmanız şarttır.
Üniversitelerin mütercim-tercümanlık bölümlerinde verilen derslerdeki temel amaç budur. Bu tür bölümlerin müfredatı, mütercim ve tercüman adaylarına bu becerileri kazandırmak üzere geliştirilir.
Ancak iyi bir çevirmen olmak için sadece çeviri yeteneklerinin gelişmiş olması yetmez.
2. Yazma Becerisi
Duayen çevirmen Edith Grossman, ciddi bir çevirmenin kendini yazar olarak görmesi gerektiğini ifade eder.
Çevirmenler kaynak ve hedef dile son derece hakim olmalı ve bunu yazıya dökebilmelidir. Hani bir çevirmenin kalemi sağlam olmalıdır da diyebiliriz.
Esasında buradan şöyle bir çıkarım yapmak da mümkündür: Bugün İngilizceden Türkçeye çeviri yapan çevirmen sayısı 5x ise Türkçeden İngilizceye çeviri yapan kişi sayısı 2x’tir. Bunun nedeni ise pek çok insanın kendini ana dilinde daha iyi ifade edebiliyor olmasıdır.
Bu bağlamda mütercim-tercümanlık bölümlerinde yazmaya yönelik derslerin daha kapsamlı olması ve bu tür derslerin sayısının artması çevirmen adaylarına adına daha faydalı olur kanısındayız.
3. Uzmanlık Alanındaki Beceriler
Çevirmen sadece cümle ve kelime çevirmez. Aynı zamanda cümlelerin ve kelimelerin anlamlarını da çevirir. Eğer çeviri yapılacak metnin konusu anlamazsanız, hedef dile bu metni etkili ve başarılı bir biçimde çeviremezsiniz.
Bu gerçek aşikar gibi görünebilir fakat son derece gözden kaçan bir gerçektir bu. Mühendislik alanında hiçbir bilgisi olmayan bir çevirmenin “inşaat mühendisliği öğrencilerine yönelik beton teknikleri” gibi bir konudaki metni çevirdiğinde bu çeviride pek çok anlaşılmaz, muğlak ve hatalı yer olacaktır.
Ancak fizik, kimya ve matematik gibi konularda kendini uzmanlaştırmış, bu alanlarda sürekli olarak iki dilde de kitap okuyan, literatürü takip eden bir çevirmenin “beton” ile alakalı bir kitabı çevirmesi daha kolay olur ve ortaya çıkan çeviri de daha başarılıdır.
Eğer kendi ana diliniz ve bir yabancı dil ikilisinde hizmet veren uzman bir çevirmen olmak istiyorsanız mutlaka birkaç disiplinde uzmanlık kazanmalısınız. Bu uzmanlık ise ya eğitim almakla ya da mesleki deneyimle elde edilir.
Zaten çoğu zaman da yüksek uzmanlık gerektiren konulardaki kitapların çevirmenleri, o alanda çalışma yapan akademisyenler olur. Lakin “inşaat mühendisliği” ile alakalı bir metni çevirmek için gidip de dört yıl inşaat mühendisliği okumanız şart değildir. İnşaat mühendisliğinin dokunduğu disiplinler ve bilim dalları hakkında bilgi birikiminizi genişletir, bu alanlarda okuma yaparsanız siz de bu metnin altından başarıyla kalkabilirsiniz.
Sonuç
Yayınlanmaya değer nitelikte kaliteli çeviriler yapabilmek için bu üç yeteneğe aynı anda sahip olmanız gereklidir.
Bu yeteneklerden biri eksikse yapacağınız çevirilerin anlaşılmaz ve vasat olma ihtimali de maalesef yüksektir.
Son olarak bir çevirmen olarak teknolojiyle aranızın iyi olması, iş hayatında gereken özellikleri edinmeye çalışmanız da yine sizi daha başarılı ve donanımlı bir çevirmen yapacaktır. Ama yazımızda ele aldığımız üç beceriye mutlak surette sahip olmakla mükellefsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK BENZER YAZILARIMIZ
Her Çevirmenin Bilmesi Gereken 5 Bilgisayar Destekli Çeviri Aracı (CAT Tools)
Serbest Çevirmenler Sosyal Medyadan Nasıl Faydalanabilir?
Çevirmenler İçin Zaman Yönetimi Teknikleri
This post is also available in: Türkçe