Kusursuz çeviri diye bir şey yoktur.
Buna karşın çeviri kalitesini artırmak için yapılabilecek pek çok şey vardır. Kelime seçimi, kelimelerin tarihi geçmişini bilmek, imla ve yazım kurallarına uymak gibi konularda dikkatli ve özenli olarak çeviri kalitesini artırmak gayet mümkündür.
Biz de bu yazıda çeviri kalitesini artırmak için uygulayabileceğiniz bazı hususlara değinmek istiyoruz.
1. Metin “Hemen Yayımlanacakmış” Gibi Çalışın
Bazı şeyleri ilk seferde doğru yapmak büyük önem taşır. Çeviri yaparken “Sonra üstünden bir daha geçerim.” düşüncesinden kurtulmaya çalışın. Yani bir bakıma simültane çeviri yapıyormuşçasına yazılı çeviri yapın. Bunun nedeni ise çeviri bittikten sonra düzenleme yapmanın, çeviri yapmaktan daha zor ve daha yorucu olmasıdır. Diğer bir ifadeyle, çeviri yaparken ne kadar özenli ve dikkatli olursanız düzenleme ve imla hatası gibi konulara o kadar az zaman harcamış olursunuz.
2. Yanlış Anlaşılabilecek İfadelere Dikkat Edin
Çeviri yaptığınız hedef dilde yanlış anlaşılmaya müsait kelimeler ve ifadeler neler? Ne tür bir bağlam içinde çeviri yapıyorsunuz? Bu soruları çeviriye başlamadan önce yanıt verebiliyor olmanız şart. Dilden dile, kültürden kültüre bazı kelimelerin anlamları da olağanüstü derecede farklılık içerebilir. Bu bakımdan çeviri yaptığınız ve yapacağınız dilin hassasiyetlerini, çeviri yaptığınız metnin yer alacağı mecrayı bilirseniz yanlış anlaşılmalara müsaade etmemiş olursunuz.
3. İmla ve Dil Bilgisi Kurallarına Uyun
Çeviri yaparken ve çeviri sonrası düzenleme yaparken mutlaka imla ve dil bilgisi kurallarına dikkat edin. Bunun için çeviri yaptığınız programlarda yer alan yazım denetleyicisi (spell checker) ve dil bilgisi denetleyicisi (grammar checker) araçlarından yararlanın.
Bu araçlar zaman zaman hata verebilir, yanlış ifadeleri tespit etmekte başarısız olabilir. Buna karşın gözünüzden kaçan hataları büyük oranda tespit ederek düzeltmeniz için size rehberlik eder.
4. Tipografi ve Noktalama Kurallarına Riayet Edin
Farklı dillerdeki farklı metinler tipografik ve noktalama kuralları olarak farklı stiller kullanabilir. Diğer bir ifadeyle sizden çeviri istenen metni, müşterinin istekleri doğrultusunda yazıya dökün. Söz gelimi Türkçede büyük harfle başlaması gereken kelimelerden bazıları Portekizcede büyük harfle başlamaz. Matematikle alakalı metinlerin kendine has fontları ve yerleşim kuralları vardır.
Çevirmen olarak bu tür düzenlemelerin editörlerin işi olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak çevirinizin kaliteli olması için sunumun da kaliteli olması gerekir. Siz hem çeviriye hem de sunuma özen gösterirseniz insanların zihninde “titiz ve kaliteli bir çevirmen” olarak yer etmeniz son derece mümkün.
5. Hassas ve Net Olun
Hassasiyet ve netlik, çevirmenlerin sahip olması gereken en önemli erdemlerin başında gelir. Dil bilginiz ve kelime hazneniz çok zengin olabilir. Çeviri yaptığınız dil ana diliniz de olabilir. Ancak çeviri yaparken metnin içine giremiyor, metnin bağlamını ve üslubunu analiz edemiyorsanız başarılı bir çeviri yapmanız pek de mümkün olmaz. Yani hiçbir yazım ve imla hatası olmayan, şeklen kusursuz olan bir çeviri illa başarılı ve kalitelidir denemez. Metnin hem şeklen hatasız olması hem de anlam bakımından akıcı ve anlaşılır olması gerekir.
6. Çevirinizi Başka Birine Kontrol Ettirin
Bir çeviri ajansında çalışıyorsanız çevirileriniz büyük ihtimalle bir editörün kontrolünden geçecektir. Freelance çalışıyorsanız da çevirinizi doğrudan müşteriye göndermek yerine tanıdığınız birilerine okutun. Uzun süre bir metinle hemhal olmanız nedeniyle apaçık olan bazı yanlışları gözden kaçırmış olmanız mümkün. Buna karşın metni ilk defa okuyan bir kişi, mevcut hataları tespit etmekte daha başarılı olacaktır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK BENZER YAZILARIMIZ
Başarılı Bir Tercüman Olmak İçin Bilmeniz Gereken 6 Şey
Daha İyi Çeviriler Yapabilmek İçin Çeviri Sahiplerine Mutlaka Sorulması Gereken Sorular
This post is also available in: Türkçe